واژه هایی که هزوارش دارند را چگونه بنویسیم و بخوانیم؟

Question

برای نمونه :

خواستن

خواندن

خوردن

خود

خورشید

خواهر

خوار

خواب

خویش

Answer 1

روشن است که نوشتن واژگان هزوارشی در زبان پارسی بگونه ی ساده تر بهتر است و آسان تر است بویژه برای انیرانیان که می خواهند پارسی را بیاموزند . اما بسیاری از واژگانی که هم اکنون در زبان پارسی خواندن و نوشتن آنها با هم دگرگونه است و گمان بر هزوارشی بودن آنها می رود در اصل هزوارش ندارند و خوانش نخستین آنها بدین گونه بوده است و بنابراین پسترها نیز بهمان گونه که خوانده می شده اند ، نوشته شده اند و امروزه با دگرگونگی در گویش واژگان ما گمان بر آن می بریم که این واژگان هزوارش دارند .

برای نمونه واژه خواهر به گونه ی khoahar خوانده و گویش می شده است که پس از  دگرگونگی های زبانی پس از اسلام بگونه ی خواهر نوشته شد و در اصل اینگونه نوشتن این واژه ، نشانگر گویش نخستین و کهن آن هم است و بنابراین بهتر است به همین گونه نیز نوشته شود ، هرچند که امروزه گونه ای دیگر گویش می شود .

اما بر خی دیگر از واژگان ، بگونه ای نادرست هزوارش گرفته اند و در گویش نخستین و کنونی انها دگرگونگی دیده نمی شود ، اینگونه واژگان نباید هزوارش بگیرند و باید بگونه ی ساده نوشته شوند .

مانند واژه ی "خاستار" که بگونه ی نادرست "خواستار" نوشته می شود .

یا واژه ی" برخاستن" که بسیاری بگونه ی "برخواستن" می نویسند و نادرست است و باید بگونه ی نخست نوشته شود .

بنابراین نیک است نخست به ریشه ی پهلوی واژگان بنگریم و گویش آنها در زبان پهلوی را با گویش امروزی سنجیده و سپس به نوشتن درست واژه ها بپردازیم .

Comments

برخی از این واژگان اندر زبان پارسیگ این گونه گویش می شده است :

‎خواهر (khwahar) به خواهر (khahar)،

‎خواندن (khwandan) به خواندن (khandan)،

‎خواستن (khwastan) به خواستن (khastan)،

‎خواربار (khwar-bar) به خواروبار(khar-o-bar)

‎خوردن (khwardan) به خوردن (khordan)

‎خواستگ (khwastag) به خواسته (khasteh)

‎خورشید (khwarshid) به خورشید (khorshid)

http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=زبان+پهلوی+«پارسی+میانه»&SSOReturnPage=Check&Rand=0

Answer 2

پیشتر اندربارۀ هزوارش سخن گفتم. من نیز با سرور فرزند ایران همرای ام. اِواز (فقط) خواستن  (خواستار) و خاستن (برخاستن، خاستگاه) با هم ناهمسان اند. بهتر است اینها را هزوارش ننامید. نمونه وار (مثلن) اگر هر دو را خاستن بنویسیم فرور (فرق) آنها آشکار نخواهد بود.