مهرمیهن | رسانه ی فرهنگ ایران

کشف يک مسير سنگ‌چين در تنگ چوگان کازرون

در پي بارش‌هاي دو سال اخير يک مسير سنگ چين طولاني در دهانه جنوبي تنگه چوگان از خاک بيرون آمده که درست از زير جاده آسفالته کنوني تنگ مي‌گذرد با اين حال هنوز هيچ اقدام تحقيقاتي و پژوهشي و حفاظتي در رابطه با اين جاده صورت نگرفته است.

خبرگزاري ميراث فرهنگي ـ گروه ميراث فرهنگي ـ تنگه چوگان در ضلع شمالي شهر ساساني بيشاپور که در نزديکي شهر بيشاپور در کازرون است آثار تاريخي پر اهميتي مانند مجسمه شاهپور (بزرگترين مجسمه پادشاهان دوران تاريخي ايران)، شش نقش برجسته منحصربه فرد ساساني، دژ نظامي شهر تاريخي بيشاپور، چند غار پيش از تاريخ و... را در خود دارد با اين وجود اما هيچ گاه اين تنگه آنگونه که لازم است مورد کاوش و پژوهش باستان شناسه قرار نگرفته است.

از دل تنگه چوگان رود شاپور مي گذرد و نقش برجسته هاي ساساني در ضلع جنوبي در خروجي تنگه واقع شده اند، بر اساس شواهد تنگ چوگان محل بازي سنتي چوگان، توسط شاهان ساساني بوده است، هم اکنون سه روستاي تنگ چوگان سفلي، عليا و وسطي در مرکز اين تنگه واقع شده اند و راه دسترسي اهالي به اين روستاها جاده ي آسفالته اي است که از قسمت جنوبي چوگان وارد مي شود.

در زير اين جاده بقاياي سنگ چين هاي ظريفي ديده مي شود که در اطلاعات موجود و ثبت شده از تنگه چوگان و شهر بيشاپور هيچ اشاره اي به آنها نشده است، گمان مي رود اين مسير سنگ چين شده، جاده ارتباطي تنگه و شهر بيشاپور باشد. در اين مسير سنگ چين سنگ هاي برش داده شده به شکل مکعب مربع و هم اندازه به اضلاع حدود 40 سانتي متري ديده مي شود که در خطي مستقيم چيده شده اند. به گفته ي منابع محلي اين سنگ چين ها تنها دو سال است که از زير خاک بيرون آمده و پيش از اين آثاري از ان در محل ديده نشده بود.

با اين وجود تا کنون نه از سوي پايگاه شهر تاريخي بيشاپور و نه از سوي اداره ميراث فرهنگي شهرستان کازرون در اين رابطه تحقيقي صورت نگرفته است، سنگ چين بيرون آمده از زير خاک در مسيري به طول حدودي 30 متر ديده مي شود و در ادامه دوباره زير خاک مدفون است، ترديدي نيست اگر کاوش هاي لازم در باره اين مسير سنگ چين انجام شود طول آن بسيار بيشتر از اين است.

دو سال مي‌گذرد، اهميتي به مسير داده نمي‌شود
محسن عباسپور فعال ميراث فرهنگي در کازرون و عضو شوراي مرکزي انجمن هم انديشان جوان اين شهرستان در رابطه با اين مسير سنگ چين در تنگه چوگان مي گويد:‌" حدود دو سال پيش اين مسير سنگ چين بعد از بارش باران و وقوع سيلاب و در پي شسته شدن خاک روي آن بيرون آمد و مدتي بعد ما اين مسئله را به مسئولان مربوطه اطلاع داديم اما تا اين زمان هيچ اقدام مشخصي براي تحقيقات بيشتر در اين زمينه انجام نگرفته است. " محسن عباسپور همچنين با اشاره به محل هايي ديگري که مشابه اين سنگ چين ديده مي شود مي افزايد:" خارج از تنگه و در ضلع شمال شرقي بيشاپور چشمه آبي وجود دارد که سنگ چين مشابهي اطراف آن از خاک بيرون آمده و به نظر مي رسد ادامه همين مسير باشد."

اين در حالي است که جاده دسترسي روستائيان چوگان در دهانه جنوبي تنگه درست از روي اين مسير سنگ چين عبور مي کند، اين جاده سالهاست وجود دارد و تنها را دسترسي روستائيان و گردشگران به درون تنگه است ، در همين حال پاييز گذشته نيز اخباري مبني بر باز کردن دهانه شمالي تنگ چوگان براي احداث يک خط جاده ترانزيتي بزرگ به وسيله ديناميت و ماشين هاي راهسازي سنگين منتشر شد که واکنش و مخالفت بسياري از کارشناسان و علاقمندان ميراث فرهنگي را در پي داشت. در صورت راه اندازي اين جاده و تبديل جاده روستايي تنگ چوگان به جاده اي ترانزيتي بدون شک آثار تاريخي موجود در تنگه و همچنين مسير سنگ چين کشف شده آسيب هاي فراواني خواهند ديد، چرا که جاده کنوني نيز از فاصله يک و نيم متري يکي از نقش برجسته هاي مهم تنگ چوگان رد مي‌شود.

اعلام آمادگي براي نجات‌بخشي مسير سنگي
در همين حال علي اکبر سرفراز باستان شناس پيشکسوت که پيش از اين اقدامات نجات بخشي فراواني در مجموعه تاريخي شهر بيشاپور و تنگ چوگان انجام داده است در پاسخ به پرسش ما در رابطه با مسير سنگ چين کشف شده در تنگ چوگان مي گويد: اين مسير در زمان فعاليت هاي من در چوگان و بيشاپور ديده نشده بود و من اخيرأ از وجود آن مطلع شده ام، با اين حال کسي از ما در اين رابطه کمک نخواسته است چرا که در اين صورت با جان و دل کار بر روي اين مسير سنگ چين را مي پذيرفتم، با دو ترانشه مي توان کاربرد و قدمت آن را به دست آورد و براي نجات بخشي آن دست به کار شد.

سرفراز مي افزايد: به اعتقاد من اين مسير نمي تواند يک جاده باشد چرا که بين تنگ چوگان و شهر بيشاپور تردد چنداني صورت نمي گرفت که نيازمند احداث جاده باشد، با توجه به اينکه تامين آب شهر بزرگ و پر جمعيت بيشاپور در زمان رونق از همين تنگ چوگان و رودخانه شاپور صورت مي گرفت به احتمال زياد اين سنگ چين بي ارتباط با آب رساني با بيشاپور نبايد باشد.

اين باستان شناس کهنه کار همچنين با اشاره به انجام اقداماتي براي ساخت جاده ترانزيتي از دهانه شمالي تنگ چوگان نيز مي گويد: چنين محوطه هاي تاريخي داراي حد و مرزي هستند که به هيچ دليل کسي حق ندارد در آنها دخل و تصرف کند و به همين دليل است که باز شدن چرخ ماشين هاي راه سازي و ساخت جاده در آن برابر با تخريب آثار و حريم محوطه تاريخي است، علاوه بر اين جاده کنوني قائميه به کازرون که از وسط حريم اصلي شمال بيشاپور و با احداث يک پل مي گذرد بدترين آسيب ممکن به حريم اين محوطه تاريخي را وارد کرده است و در صورتي که جاده جديد از ميان تنگه احداث شود ترافيک بيشتري به محل تحميل مي شود و شدت تخريب آثار تاريخي نيز افزايش خواهد يافت"

ادامه برج و باروي قلعه دختر
مجدالدين رحيمي، داراي مدرک کارشناس ارشد مرمت و احياي بناها و بافت‌هاي تاريخي که پروژه آسيب شناسي تخصصي نقش برجسته‌هاي تنگه چوگان را عهده دار بود نيز در رابطه با اين مسير سنگ چين معتقد است ؛ من پيش از اين اين سنگ چين را نديده ام اما با توجه به اينکه سراسر جاده دسترسي روستائيان تنگ چوگان بر روي بستر تاريخي سوار است اين مسئله دور از انتظار نبود، از سويي با توجه به اينکه پاسگاه ابتدايي تنگ چوگان دقيقأ بر روي بقاياي يک قلعه باستاني ساخته شده است شايد اين سنگ چين با ادامه برج و باروي قلعه دختر مرتبط باشد.

...............
صدرا محقق - chn news

نوشتن دیدگاه


دستاوردهای هموندان ما

بارگذاری
شما هم می توانید دستاوردهای خود در زمینه ی فرهنگ ایران را برای نمایش در پهرست بالا از اینجا بفرستید.
 

گزینش نام برای فرزند

 

نگاره های کمیاب و دیدنی

XML