بهار جان‌هاي خسته از سرماي زمستاني را با رنگين‌كمان زيباي گل و شكوفه‌ها و سبز سبزه‌زاران مي‌آرايد تا جلوه عظمت و شكوه پروردگار را در طبيعت گسترده؛ به نمايش بگذارد و آواي دوباره زيستن را به همگان نويد دهد. بهار مي‌آيد و اين عروس سپيدپوش دامان پر از الوان گوناگون گلها و شكوفه‌هايش را بر دشت مي‌گسترد و دلهاي گرفته از باد سرد زمستاني را آرامشي روحبخش مي‌بخشد.
در اين بهار نو مردمان ديار سبز قزوين با قلب‌هاي پاك و زدوده از گرد و غبار سرما، گردشگران را به ميهماني خوبي‌ها و زيبايي‌ها دعوت مي‌كنند.
آمادگي كميته نظارت
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان قزوين با اشاره به آمادگي دستگاه‌هاي ذيربط استان براي بازديد مشترك كميته نظارت بر تأسيسات گردشگري گفت: كميته نظارت بر نحوه ارائه خدمات گردشگري در سال 90 بازديد خود را از تأسيسات گردشگري استان براي نظارت بر كيفيت و كميّت و نرخ اغذيه، ارائه سرويس مطلوب به مسافران، رعايت بهداشت از 25 اسفند آغاز مي‌كند.
اسدالله بيرانوند به روند بررسي و ارزيابي شكايات در طول امسال اشاره كرد و افزود: از مجموعه بررسي شكايات به عمل آمده از تأسيسات گردشگري از جمله (هتل مهمانپذير، دفاتر خدمات مسافرتي، رستوران‌هاي بين‌راهي) امسال به 21 واحد تذكر، 22 واحد اخطار كتبي و يك واحد حكم تعطيل و يك واحد تعليق داده شد.
وي اظهار اميدواري كرد: تمامي تأسيسات تلاشگري استان قزوين در سال 90 با رعايت قوانين و مقررات و مهيا كردن اوقات خوش براي مسافران؛ به صنعت گردشگري استان كمك كنند.
بيرانوند يادآور شد: كميته نظارت؛ گشت‌هاي نظارتي خود را براي كنترل خدمات تأسيسات گردشگري استان در سال 90 تا پايان تعطيلات ادامه خواهد داد و بازديدها توسط كارشناسان سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، دانشگاه علوم پزشكي، سازمان بازرگاني، اداره كل تعزيرات حكومتي و اداره كل نظارت بر اماكن عمومي صورت مي‌پذيرد كه ضمن نظارت، راهنمايي‌هاي لازم به مديران و كاركنان واحدها ارائه و با متخلفاني كه از قوانين و مقررات سرپيچي مي‌كنند برخورد خواهد شد.
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان قزوين از همكاري و هماهنگي دستگاه‌هاي عضو ستاد تسهيلات دائمي سفر استان قدرداني كرد و گفت: با همكاري و هماهنگي اين سازمان‌ها و ادارات استان توانستيم ستاد سال 90 را تشكيل دهيم.
بيرانوند اعلام كرد: ستاد تسهيلات سفرهاي نوروزي استان با شماره تلفن 3685024 آماده پاسخگويي و رسيدگي به شكايت گردشگران است.
معاون گردشگري سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي استان قزوين هم به تشكيل جلسات متعدد معاونت‌هاي ستاد تسهيلات نوروزي در حوزه‌هاي نظارت، اسكان و پذيرايي، اطلاع‌رساني و تبليغات و آمار اشاره كرد و گفت: در شهرستان‌هاي آبيك، قزوين و تاكستان هم براي استقبال از ميهمانان و برگزاري برنامه‌هاي متعدد جلسات متعددي تشكيل شده است.
نادر محمدي با ذكر اين مطلب كه به دليل مسأله سوخت در كشور، پيش‌بيني مي‌شود مردم تمايل بيشتري براي سفرهاي كوتاه‌مدت پيدا كنند افزود: در اين رابطه استان قزوين به علت نزديك بودن به تهران به عنوان يك بازار هدف بزرگ مي‌تواند از اين فرصت استفاده كند.
وي از آمادگي استان با پيش‌بيني افزايش مسافرت‌ها در نوروز خبر داد و اظهارداشت: از 25 اسفند تا 15 فروردين مقرر شده است با همكاري شهرداري قزوين دو نمايشگاه بزرگ اسباب‌بازي و صنايع دستي در محل بازار وزير و دولتخانه صفوي داير شود.
وي به اجراي برنامه‌هاي فرهنگي و كاربري از بناهاي تاريخي شهر اشاره كرد و افزود: باتوجه به بازسازي‌هايي كه در بناهاي تاريخي سطح شهر صورت گرفته است، براي جذابيت بيشتر براي بازديد عموم كاربري‌هايي از جمله شاهنامه خواني، نوروزخواني، اجراي برنامه‌هاي عمو نوروز و حاجي فيروز هم در بناهاي تاريخي ارائه مي‌شود.
معاون گردشگري سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي استان قزوين، برگزاري جشنواره موسيقي آيين محلي، برگزاري جنگ شادي، اجراي برنامه شهر گشت به عنوان تورهاي رايگان قزوين‌گردي را از ديگر برنامه‌هاي ستاد تسهيلات نوروزي استان برشمرد.
محمدي افزود: در تور قزوين‌گردي شهروندان قزويني و مسافران نوروزي مي‌توانند از موزه‌هاي مختلف سطح شهر از جمله موزه آب در آب‌انبار سردار، موزه مردم‌شناسي، خط، موزه شهر و شهدا و نيز آب‌انبارهاي سطح شهر، خانه حسينيه اميني‌ها، خانه بهروزي، مسجدجامع و مجموعه دولتخانه صفوي ديدن كنند.
وي به آماده‌سازي جاذبه‌هاي تاريخي و طبيعي خارج از شهر قزوين اشاره كرد و گفت: جاذبه‌اي طبيعي از جمله درياچه اوان، آبگرم يله گنبد و آبگرم شهر آبگرم و نيز آثار تاريخي به يادگار مانده درسطح استان همچون برج‌هاي خرقان در شهر آبگرم، قلعه‌هاي حسن صباح و سميران در منطقه الموت آماده پذيرايي از گردشگران استان هستند.
محمدي افزايش اطلاع‌رساني براي گردشگران نوروزي را مورد اشاره قرار داد و افزود: براساس نظرسنجي انجام شده پارسال نقطه ضعف‌هايي در باره نحوه اطلاع‌رساني در ستاد تسهيلات وجود داشت كه تلاش شده است با نصب تابلوهاي جديد اطلاع‌رساني در مبادي ورود شهرهاي استان اين ضعف برطرف شود.
وي با تأكيد بر بهره‌گرفتن از توانمندي‌هاي بالقوه استان در حوزه گردشگري اضافه كرد: براي ارائه برنامه‌هاي فرهنگي با كيفيت بهتر و استفاده از توانمندي‌هاي حوزه گردشگري استان، تمامي برنامه‌هايي كه در نظرسنجي پارسال در حوزه گردشگري و ميراث فرهنگي و تاريخي مورد توجه مردم بوده امسال در دستور كار قرار گرفته است.
او به هماهنگي‌هاي صورت گرفته با سازمان آموزش و پرورش استان براي افزايش 15درصدي تعداد مدارس تجهيز شده براي استقرار مسافران نوروزي اشاره و اظهار كرد: پارسال 600 كلاس براي اسكان موقت مسافران آماده‌سازي شده بود.
وي از آماده‌سازي مساجد و ورزشگا‌ه‌هاي استان در مواقع بحراني و بسته شدن مسيرها و راه‌هاي ارتباطي براي امدادرساني به مردم خبر داد و گفت: در نوروز 900 اتاق اقامتي، ميهمانپذير، هتل‌ها و مهمانسراهاي جهانگردي به عنوان اقامتگاه‌هاي رسمي استان پذيراي ميهمانان هستند.
رئيس اداره روابط عمومي شهرداري قزوين هم از آمادگي سازمان‌هاي مختلف شهرداري براي استقبال از ميهمانان نوروزي خبر داد و گفت: براي برنامه‌ريزي دقيق‌تر، بهتر و عملياتي كردن اقدامات براي اسكان مسافران نوروزي، امسال فعاليت ستاد نوروزي شهرداري زودتر از سال‌هاي گذشته آغاز شد.
عليرضا منجم با اشاره به تعهدات شهرداري براي اسكان مسافران نوروزي به عنوان معاونت اسكان و پذيرايي استان با همكاري سازمان ميراث فرهنگي در نوروز افزود: بوستان‌هاي ملت، بهشتي، مطهري و مسافر كه داراي امكانات كافي و مناسب براي خدمات‌رساني به مسافران در نظر گرفته شده است.
بوستان‌هاي مسقف
وي اضافه كرد: براي جلوگيري از مشكلات احتمالي ناشي از سرما و بارش برف و باران، دو بوستان مسقف نيز در ورودي شهر تعيين شده است.
منجم از برنامه‌ريزي براي تجهيز نمازخانه در اين بوستان‌ها خبر داد و يادآور شد: نمازخانه بوستان‌ها توسط سازمان پارك‌ها و فضاي سبز و سازمان فرهنگي ـ ورزشي تجهيز مي‌شود و تمهيدات لازم براي آماده‌سازي براي نصب محل‌هاي شستشوي ظروف و ارائه آب‌جوش به مسافران، تعيين محل استقرار كمپ‌ها و تابلوهاي راهنما انديشيده شده است.
مديرعامل جمعيت هلال احمر استان قزوين به استقرار 12 پايگاه ثابت و سيار در نوروز در جاده‌هاي استان اشاره كرد و گفت: 1200 امدادگر و جوانان داوطلب هم در 30 پايگاه جاده‌اي براي راهنمايي مسافران درمبادي ورودي استان آماده خدمات‌رساني هستند.
سيدمحمد حياتي از استقرار بالگرد در دو روز پرتردد در دو ورودي استان قزوين خبر داد و افزود: در نوروز 27 دستگاه آمبولانس براي امدادرساني به آسيب‌ديدگان احتمالي تجهيز شده است.
* آثار تاريخي شهر قزوين
فراواني و گستردگي بناهاي تاريخي،قزوين را به صورت موزه‌اي ارزشمند و بزرگ درآورده است كه در نوروز با همكاري سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان و شهرداري قزوين برخي از اين بنا‌ها و آثار در معرض بازديد عموم قرار مي‌گيرد.
در زير به برخي از اين بناهاي به يادگار مانده در كهن شهر ايران اشاره مي‌شود.
* حسينيه اميني‌ها
اين حسينيه‌ها قسمتي از يك عمارت گسترده و تودرتو است كه به سال 1275 قمري در دو طبقه به وسيله مرحوم محمدرضا اميني ساخته شده و داراي دو حياط شمالي و جنوبي و سه تالار شرقي ـ غربي است كه به موازات يكديگر قرار دارند و به وسيله پنج دري‌هاي متحرك مشبك از هم جدا مي‌شوند. تالار مياني بزرگتر از دو تالار ديگر، هريك 5 در 10متر است. آميختگي حساب شده و زيبايي تزيينات گچبري، نقاشي روي چوب و آيينه‌كاري در سقف، ديوارها، تاقچه‌ها، رف‌ها و ديوارواره‌هاي چوبي بسيار چشمگير و در حد شاهكار است. سردابه، آشپزخانه، انبارها و شربتخانه در طبقه زيرين حسينيه واقع است.
* مسجد جامع عتيق
اين مسجد يكي از كهن‌ترين و كم‌نظير‌ترين مساجد ايران به شمار مي‌رود كه شيوه‌هاي معماري و هنر ادوار مختلف را مي‌توان در آن به تماشا نشست. از ويژگي‌هاي ممتاز اين مسجد علاوه بر داشتن هشت شبستان بزرگ در چهار طرف حياط، يك شبستان زيرزميني در ضلع جنوب غربي مسجد است كه بناي آن توسط سعدالسلطنه در روزگار قاجار پايان يافته است.
گنبد آجري دو پوش و شبستان جنوبي مسجد به وسيله اميرخمارتاش عمادي در سال‌هاي 500 تا 509 هجري قمري بنا شده و داراي پنج كتيبه نفيس گچبري شده به خطوط ثلث، نسخ و كوفي است كه از شاهكارهاي هنر ايران محسوب مي‌شود.
* كاخ موزه چهلستون
يكي از آثار مهم دوره صفوي در قزوين عمارت چهلستون يا كلاه فرنگي است كه در وسط باغ بزرگي در كنار ميدان آزادي قزوين قرار دارد و تنها كوشك باقي مانده از مجموعه كاخ‌هاي سلطنتي روزگار شاه‌طهماسب است. بناي ساختماني هشت گوش به مساحت تقريبي 500 متر مربع است كه براساس نقشه يك معمار ترك در دو طبقه ساخته شده است، نقاشي‌هاي ديواري طبقه اول نمونه‌اي از هنر نگارگري مكتب قزوين و داراي شهرت جهاني است.
تالار بزرگ طبقه دوم با ارسي‌هاي پنج چشمه‌اي در چهار جهت اصلي به محوطه قلام گردش بالا مي‌پيوندد كه داراي سقف بلندي از خوانچه‌پوش بوده است. از اين بنا هم اكنون به عنوان گنجينه (موزه) قزوين استفاده مي‌شود. بناي هشت بهشت اصفهان با گرته‌برداري از اين اثر ساخته شده است.
* آب انبار مسجد جامع
قزوين را بايد شهر آب‌انبارها بدانيم. ساخت و وقف بيش از 100 بناي ويژه و پرهزينه براي انباشت و ذخيره آب در شهري كه از ديرباز به كم‌آبي شهره بوده و افزون بر هزاران واحد آب‌انبار خانگي نشان از همت بلند مردم نيكوكار قزوين دارد.
كهن‌ترين آب انبار موجود قزوين در شمال جلوخان مسجد جامع قرار دارد كه به سال 1093 قمري توسط علي‌خان نامي يكي از اميران شاه سليمان صفوي ساخته شده است. مخزن آبگير كه گنجايش 1800 متر مكعب آب دارد با شيوه دو تويزه آجري و سه گنبد پوشش يافته و پلكاني جداگانه براي لايروبي دارد. راه شير چهل پايه‌اي، كف‌سازي آجري، كتيبه مرمرين به خط نستعليق و اتصاب به شبكه اكوي شهري از ويژگي‌هاي اين آب‌انبار به شمار مي‌رود.
* آب‌انبار زنانه بازار
اين آبگير توسط مرحوم حاج ملاعبدالوهاب از علماي بنام دوره قاجار قزوين در كنار مسجد سلطاني بنا شده و ورودي آن از مسگر بازار است. راه شير 43 پله‌اي آن پوششي از طاق آهنگ دارد و بدون تزئينات است. مخزن كه گنجايش 2350 متر مكعب آب را دارد به شكل مستطيل بوده و در وسط آن چهار ستون معظم كار نگهداري سقف را كه از ده گنبد كوتاه تشكيل شده انجام مي‌دهند.
* بازار و سراها
موقعيت ممتاز قزوين از نظر جغرافيايي كه در محل ارتباط شمال ـ جنوب و شرق و غرب كشور بوده است همواره سبب پويايي اقتصاد و گسترش بازرگاني در سطح شهر شده و امكانات و تسهيلات مورد نياز خويش را نيز طلب كرده است.
به همين جهت در كنار فضاهاي متعدد تجاري در طراحي بازار قزوين مراكز فرهنگي و مذهبي نظير مساجد و مدارس و مراكز خدماتي همچون آب‌انبارها و گرمابه‌ها مورد توجه قرار گرفته و يك كل متوازن و همگون را فراهم ساخته است.
اختصاص هر راسته از بازار به يك صنف كه هنوز هم باقي است يك جاذبه گردشگري به شمار مي‌رود.
* مجموعه سعدالسلطنه
اين مجموعه بزرگترين كاروانسراي سرپوشيده و مركز تجاري داخلي شهري در ايران است كه با وسعتي افزون بر 5/2 هكتار توسط باقرخان سعدالسلطنه فرماندار قزوين در اواخر سلطنت ناصرالدين شاه قاجار ساخته شده و از سراهاي تودرتو و پيوسته به‌هم تشكيل شده است.
ورودي‌هاي متعدد و بلند، حياط‌هاي وسيع، بارانداز و شترخان بزرگ با بيش از يكصد ستون آجري، گرمابه هشتي‌هاي باشكوه، و حجزه‌هايي كه دور تا دور فضاهاي و در دالان‌هاي طول و دراز گسترده و از تزئينات آجرتراش و كاشي برخوردارند اين مجموعه را به زيبايي تمام آراسته‌‌اند.
اين منطقه از ميهن عزيزمان، آيينه‌اي تمام‌نما از زندگي ايراني است و مردمان آن در آغازين روزهاي بهار زيبا، با باقلوا و شيريني‌هاي محلي كه سرشار از شيريني، هنر، تنوع و تفاوت است به استقبال ميهمانان و گردشگران نوروزي مي‌روند.
گزارش از دانيال خانباني دادگر - روزنامه اطلاعات
مهدی زیدآبادی نژاد
