همتراز واژگان government و president

Question

درود،

 واژه government از دو بخش guvernare ، همتراز واژه انگلیگ govern، اود mens یا mentis، همتراز واژه انگلیگ mind، یا پسوند نامواژه ساز mentum ساخته شده است.

 واژه president از ریشه praesidentum ، همتراز واژه انگلیگ preside، ساخته شده است (از دو بخش prae، همتراز before، اود sedere، همتراز sit).

 

همتراز این واژگان، اندر زوان پهلویگ، اینگونه است:

command v. framān dah-/ dādan

control (over) v. frayōz-/ frayuxtan 

mind n. mān(ag), menišn 

front adv., prep. pēš 

sit v. (abar) nišīy-/ nišastan 

 

واژگانی که فرهنگستان پیش نهاده است:

دولت: فرمانروایی، کابینه

دولتمرد: کارتار

رئیس: مهان، فرنشین، سالار، کارفرما، سرپرست

رئیس جمهور: فرمهان

بژ چم framânravâih، بیشتر به فرمان دادن اندر راژمان پادشاهیگ، نزدیک است. چم واژه فرنشین، یا کسی که پیش نشسته است، بسیار به چم واژه preside نزدیک است، بژ بیشتر برای واژه [رئیس] (اندر یک نشینمان، یا یک سازمان) اندرورزانده می‌شود. هرچند، اندر زوان انگلیگ هم، واژه president را، برای فرنشین، اندر یک نشینمان، می اندرورزانند. از برآیند همه اینان، بهترین همتراز، برای واژگان government اود president چیست؟

Answer 1

پس از جویش دانستم که پسوند ment- به اندیشیدن پیوستگی ندارد. واژه ی «فرنشین» پاتخشیک (مجازیک) و نادرست است.
رییس جمهور : کشورسالار، کشوربد، مردمبد
رییس با کارفرما چندان برابر نیست. «سرچیک» فرزامتر است.
بلکه = بیک (از bē + ka میانیک پارسیک)، [ویک]
سازن (نه ساختار) واژه ی مهان چندان درست نمینماید.
«ریخت» تنها زمان گدرده ی ریختن است بهتر است  به جای آن بگوید «نگاره، دیس»
برای واژه ی برابر «دولت» بایم بیشتر اندیشیدن و جستن.

Comments

درود،

درست است، انگار نگرش دیگری هم هست که بخش دوم واژه government از mentum گرفته شده که اواز برای ساختن نامواژه از کارواژه اندرورزانده می شود.

---

درود،

برای برابر واژه [دولت] آیا میتوانیم ریشه farmâdan یا framudan اندر پهلویک را با پسوند âd اندرورزانیم؟ 

farmâ + âd = farmâd 

framây + âd = framâyâd

(اندرورزاندن پسوند âd، بر شالده نگیژان پایین، از پیوند https://fa.m.wikipedia.org/wiki/پسوند)

اد: این پسوند به بن مضارع می‌چسبد گاهی به معنی 

انجمنی است که فعلی را انجام می‌دهند و گاهی به معنی 

اسم مکان است. مانند: نویساد (هیئتتحریریه)، سگالاد؛ 

کناد، هماد (انجمن)، چکاد.

پس اگر این نگیژان درست باشند، farmâd یا framâyâd به مانیک انجمنی است که فرمان می‌دهد -> دولت

---

این پسوند اندر زوانان اروپاییک چمه ی گروه دارد. کسروی این پسوند را با این چمه اندرورزانده است. تا جای-ی که دانسته ام اندر پارسیک این چمه را ندارد.

---

sepâsmand am

Answer 2

اندر سره پارسیک برای دو واژه ی state (دولت) و government (کسان دولتگر یا فرمانروا) باید دو برابرواژه باشد.

Comments

drud,

mitavânim vâžagân e râjan yâ râj râ, az zovân e sanskrit, vâm setadan. payvand e zir râ donbâl konid:

https://en.m.wiktionary.org/wiki/राज्य

porsešn: âyâ vâža ye sâsân, andar pârsig, ud vâža ye šâsana, andar sanskrit, hamriša hastand?

payvand e zir râ donbâl konid:

https://en.m.wiktionary.org/wiki/शासन

---

آری هر دو از یک ریشه اند.

---

pas šâyad betavânim “sâsân” râ, barây e hamtarâz e vâža ye [government] gozidan. harcand ustigân neam [نیستم] ke pasvand e -ân andar sâsân, barây e alfanjdâr kardan ast yâ cam i digar dârad, cun šâs andar Sanskrit kârvâža ast. agar pasvand e -ân, andar sâsân barây e alfanjdâr kardan ast, mitavânim, yak i az vâžagân e sâsešn?/sâhešn?/sâsmân?/sâhmân? râ, barây e [government] andarvarzândan.

porsešn: âyâ vâža ye sâmân, hamân sâhmân (sâh + mân) ast? 

سامان

لغت‌نامه دهخدا

سامان . (اِ) پهلوی سامان ، ارمنی سَهْمَن از شکل قدیمی 

پهلوی ساهمان ؟ اشتقاق آن از ریشه ٔ سانسکریت سد 

(بمعنی اعتناکردن ، نزول ) قطعینیست؟

bar šâloda ye vâžanâma ye pahlavig e [McKenzie], sâmân, pad cam e marz [boundary] ast. cam e naxost e vâža ye sahman, andar armanig niz, marz ast, beež cam e doyom e ân, framâdan [rule] ast. payvandân e zir râ donbâl konid:

https://en.m.wiktionary.org/wiki/սահման#

https://en.m.wiktionary.org/wiki/سامان

hamconin, âyâ behtar nist vâža ye râžmân râ, barây e [regime] andarvarzânim? payvand e zir râ donbâl konid:

https://en.m.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/h₃reǵ-

andar vâžanâma ye xviš, râžmân râ, barây e hamtarâz e vâža ye [system] andarvarzânda id. 

---

شاید باییم به ساس- پسوند -یخ را افزودن.

باییم بیشتر پژوهیدن و دانستن که واژه ی «سامان» اندر کهنتر زوانان چه ریشه-ای دارد.

چرا راژمان برای رژیم خوب است. چه برابرواژه‌-ای خوب را برای سیستم پیش مینهید؟

---

barây e [system], mitavânim yak i az vâžagân e krama क्रम, vyavastha व्यवस्थ, tantra तंत्र, pranâli प्रणाली, ud paddhati पद्धति râ, az zovânân e hendig, ud sanskrit vâm setadan. payvandân e zir râ donbâl konid:

https://en.m.wiktionary.org/wiki/प्रणाली

https://en.m.wiktionary.org/wiki/तंत्र#Hindi

https://en.m.wiktionary.org/wiki/व्यवस्थ

https://en.m.wiktionary.org/wiki/क्रम

https://en.m.wiktionary.org/wiki/पद्धति