همکاری ی گروهیک برای پالایش و بازسازی زوان

Question

برای پالایش زوان باییم برنامه-ای آماده کردن برخ-ی از بخشان که میتوانیم بدان بپردازیم

-همگوی (گفت و گو) اندرباره ی گزینش نویسمان-ی فرزام

-همترازیابی برای واژگان بیگانه که هنوز بیهمتراز یا برابرواژه اند

-همگوی اندرباره ی همترازان نو و ساخته شده برای واژگان بیگانه

-زدایش سستی و نادرستی و ناهندمندی (بیقاعدگی) اندر بخشان گوناگون اویاکرن (دستور زبان)

-درستنویسی و بازسازی واژگان نادرست و سرهم بندی شده و باب شده اندر زوان

دانستن ویرایش زوانیک برای پالایش و بازسازی ی زوان بسیار بایا و ارجمند است آن را اندر نگر بگیرید. بهتر است هر چه زودتر ارت-ی (موضوع) را بگزینیم و بدان بپردازیم. پیشنِهه ی (پیشنهاد) شما چیست؟

Answer 1

پرسش سوم:

شیوه چینش نامواژه و گواش چیست؟ برای نمونه آیا پارسیک میانیک و واژه نادرست درست است یا میانیک پارسیک و نادرست واژه؟ اگر بیشتر از یک گواش داشته باشیم، شیوه چینش چگونه است؟ برای نمونه چینش مرد بلند نگر مهربان لاغر باید چگونه باشد؟

Comments

سپاسمند ام برای پاسخدهی

بهتر است همیشه گواش پیش از نامواژه بیاید.
مهربان لاغر بلندنگر مرد یا لاغر مهربان بلندنگر مرد یا بلندنگر لاغر مهربان مرد و  ...

اگر میان گواشان «و» به‌آوریم نادرست نخواهد بودن.

اگر پژوژ (تاکید) بر یک-ی از گواشان باشد آن را میتوانیم نخست آوردن و سپس میتوانیم نامواژه و پس از آن دیگر گواشان را آوردن.
نمونه : لاغر مرد-ی مهربان و بلندنگر، آن بلندنگر مرد که مهربان و لاغر نیز است.

---

با سپاس،

آری، آوردن گواش پیش از نامواژه به چینش آن در اکنونیک انگلیک همانند است، برای نمونه Middle Persian به جای میانیک پارسیک یا incorrect word به جای نادرست واژه. بژ در اکنونیک انگلیک اویاکرن، شیوه چینش گواشان نزومان است. چنانکه چینش اینگونه است: ۱. سنهش یا نگرش (نمونه: مهربان)، ۲. اندازه (نمونه: لاغر)، ۳. دیس (نمونه: گرد)، ۴. سال (نمونه: پیر) ۵. رنگ (نمونه: سرخ) ۶. کشوروندی (نمونه: ایرانیک) ۷. گونه (نمونه: چوبین) ۸. کاربرش (نمونه: آشپزی). برای آگاهی بیشتر پیوندhttps://www.google.com/amp/s/dictionary.cambridge.org/amp/british-grammar/adjectives-order را ببینید. نمیدانم آیا این شیوه به تازگی در اکنونیک انگلیک ساخته شده یا در میانیک انگلیک هم بوده است. به هر روی شیوه بسیار نزومانی است. افزون بر این، برای شیوه چینش بیش از یک سانواژه در اکنونیک انگلیک هم میتوانید پیوند https://www.google.com/amp/s/dictionary.cambridge.org/amp/british-grammar/adverbs-and-adverb-phrases-position را ببینید.

---

به نگر من چینش گواشان باید آزاد باشد هر چه آسانتر بهتر.

Answer 2

درود،

زمان کارواژه ها در پارسی نو باید چگونه باشد؟ تا آنجا که میدانم، شمار زمان کارواژه ها در پهلوی از انگلیک کمتر است (بیگمان نیستم، شاید در انگلیک میانی هم کمتر از انگلیک نو باشد). نمونه های زیر زمان کارواژه را در پهلوی، انگلیک، و پارسی نو نشان می‌دهد. (شاید برخی از برابر ها نادرست باشند). آیا میتوانید برای هرکدام که برابر آن نادرست است، برابر درست آنرا بنویسید؟

past tense:

I went -> šud ham ->  من رفتم

I was happy -> šād būd ham -> من شاد بودم

I was defeated -> stōbēnīd ham -> من شکست خوردم

I was going -> šud ham -> من میرفتم

I had been going -> šud ham -> من داشتم میرفتم یا من در هنگام رفتن بودم

I have been going -> šud ham -> من داشتم می رفته ام یا من در هنگام رفتن بوده ام 

present and future tense:

I go -> šavam -> من بروم

I am happy -> šād bavam -> من شاد هستم

I am defeated -> stōb kunam ->  من شکست خورده‌ام 

I am going -> šavam -> من دارم می‌روم 

I will be happy -> šād bavam -> من شاد خواهم بود

I will go -> šavam -> من خواهم رفت

I will be defeated -> stōb kunam -> من شکست خواهم خورد

I will be going -> šavam -> من در هنگام رفتن خواهم بود

present and future perfect tense:

I have gone -> šud estam -> من رفته ام

I have been defeated -> stōbēnīd estam -> من شکست میخورده ام 

I should have been gone -> šāyam šudan -> من باید رفته باشم

I should have been defeated -> šāyam stōbēnīdan -> من باید شکست خورده باشم

I will have been going -> šavam ->  من در هنگام رفتن خواهم بود

I will have been defeated -> stōb kunam -> من در هنگام شکست خوردن خواهم بود

I will have been gone -> šavam? ->  من(در آن زمان در آینده) رفته ام

past perfect tense:

I had gone -> šud būd ham -> من رفته بودم

I had been defeated -> stōbēnīd būd ham -> من شکست خورده بودم

I should had been gone -> šud būd ham -> من باید می رفته ام (میرفتم)

I should had been defeated -> stōbēnīd būd ham -> من باید شکست می خورده ام (می خوردم)

Comments

اندرباره ی زمان و وجه کارواژگان بایم بیشتر اندیشیدن و کوشیدن. کوشش اهمد کسروی را اندرین باره کمابیش میپسندم.

Answer 3

پرسش دوم:

اگر بگزیریم که پارسی نو را با ۲۸ نویسه اوستایی که در پیوند https://www.mehremihan.ir/forum/3351/نویسه-دان-اوستاییک-پرونده-ttf نشان داده شده بنویسیم، آیا همچنان نیاز به ē، ō، ī، ū در اوستایی داریم؟ چون برخی از واژگان پهلوی با این نویسه ها آوا نگاری می‌شوند (آوانگاری MacKenzie) ، ‌اگر بخواهیم این واژگان پهلوی را در پارسی سره به کار ببریم، چگونه باید آنها را بنویسیم؟

Comments

بهتر است واژگان نو اندر سره پارسیک از ایرانیک زوانان-ی که دارای ē، ō اند با همین نویسگان نوشته ببوند. ویژه‌وار اگر آن واژگان از دو زوان میانیک پارسیک و پارتیک باشند. من بیشتر آنان را با o, e  نوشته ام شاید سپس ناچار ببوم آنان را درست بکنم.

ī، ū را نیز اندر پارسیک نو داریم و مانند u, i مینویسیم.

زوان ما دارای u, i (کوتاه) نیز بوده است و نیز اندربرخ-ی سرزمینان هنوز زیونده است. بژ نیاز-ی به باززیواندن آنان نمیبینم مگر این که اندر روند بازسازی زوان ناچار ببویم آنان را باززیواندن.

Answer 4

پرسش چهارم:

جایگاه کارواژه در سهمان در اکنونیک پارسیک و پهلویک با اکنونیک انگلیک یکسان نیست، چون در پایان سهمان می آید، بژ انگار جایگاه کارواژه در اربیک به اکنونیک انگلیک همانندتر است (درباره میانیک انگلیک گمانوند هستم). برای نمونه در اکنونیک انگلیک: I am going home -> کننده (I) سپس کار واژه (am going) سپس گروه سانواژه (home). در اربیک: انا ذاهب الی المنزل -> کننده (انا) سپس کارواژه (ذاهب)  سپس گروه سانواژه (الی المنزل). در اکنونیک پارسیک:  من به خانه می‌روم -> کننده (من) سپس گروه سانواژه (به خانه) سپس کارواژه (می‌روم). در پهلویک: an ō xānag hamē šavam -> کننده (an) سپس گروه سانواژه (ō xānag) سپس کارواژه (‌hamē šavam). انگار در ژرمنیک (و شاید دیگر زبان ها ی Indo-European) هم مانند انگلیک است (Ich gehe nach Hause). چرا اینچنین است؟

Comments

نمیتوانم گفتن این درست است یا آن. این ویژگی ی برخ-ی از ایرانیک زوانان است و نیاز-ی به دیگرگون کردن آن نمیبینم.

Answer 5

پرسش پنجم،

آیا بهتر نیست واژگان کوتاه شده که به نادرست به ه پایان میابند مانند خانه، نامه، مورچه، گربه را هم مانند واژگانی که به نادرست به ی پایان میابند مانند ایرانی، پارسی (ایرانیک، پارسیک)، درست بنویسیم و بخوانیم (خانگ، نامگ، مورچگ، گربگ، ...)؟ این کار می‌تواند چاره خوبی برای ازگوش های گوناگون این واژه ها باشد (به جای ازگوش xâne و xâna تنها خواهیم داشت xânag)

Comments

باززیواندن «-اَگ» کار-ی خوب است بژ آن را بایا(لازم و ضروری) نمیدانم. همان گونه که آگاه اید این پسوند هنگام-ی که باید میبازگردد بژ نه همیشه. نمونه‌وار(مثلن) اندر واژه ی نادرست برنامک (برنامه ی کوچک) این پسوند نِبازگشته است. این واژه باید برنامگَک باشد. یا نامه ی کوچک نامگک است نه نامک.

با این همه اگر کسان-ی بخواهند واژگان-ی مانند خانه را خانگ بنویسند و بخوانند من ناهمداستان نخواهم بودن.

پسوند -ایک را ناچارانه باززیوانده ام چون پسوند -ی اندر زوان پارسیک اند (=چند) چمه دارد.

من پیشنویس و فرانداز (طرح) سامانمندکنی ی وندان نو پارسیک را آماده کرده ام.

اندرباره ی اویاکرن و شیوه ی نویسش (دستور خط) فرانداز دارم و هنوز آماده نیست.

---

درود،

بهترین بنخان هایی که برای سره پارسیک اویاکرن نوشته شده اند کدام ها هستند؟ اگر بتوانید یک شیوه نامه اویاکرن کوچک را (دست کم در نگارش نخست) برای دشخواری های بنیادین مانند جایگاه کارواژه، گواشان، کنندگان، کنشناکان و سانواژگان در سهمان، همچنین وندان و زمان های کارواژه به پایان برسانید و جایی بارگذاری کنید که بسیار نیکوست. با گذر زمان هم کم کم میتوانید بخش های دیگر را هم بدان بیافزایید.

Answer 6

پرسش ششم،

چه فروری بین پسوند ها و ان است؟ آیا هر یک را به جای دیگری میتوانیم برای ساختن الفنج واژه به کار ببریم (به جز واژگانی که به ه پایان میابند مانند واژگان یا واژه ها).

Comments

https://www.mehremihan.ir/forum/695/آیا-پسوند-ان-اندر-همه-ی-واژه-ها-آمدن-میتواند؟?show=703#a703

---

با سپاس،

پس آیا برای نامواژگانی که به ی پایان میابند نیز می توان از پسوند آن بهره برد؟ نمونه وار سبزیان, خوبیان, مردمیان (در برابر انسانیت ها)

---

âri. con andar sara pârsik nešâna ye alfanj evâz -ân ast.

Answer 7

پرسش هفتم:

شیوه درست اندرورزاندن کارواژگان، زمانی که در آمیزش، بن گدردگ پدید میآید چگونه است؟

نمونه وار:
 

“داشته باشیم” درست است، یا “دارده باشیم”؟

یا “فروخته شده است” درست است یا “فروشانده شده است”؟

یا “ساخته می‌شود” درست است یا “سازانده می‌شود”؟

همچنین اگر کارواژه را برای ساختن گواش بیاندرورزانیم، شیوه درست چیست؟

نمونه وار:

“واژگان ساخته شده” درست است یا “واژگان سازانده شده”؟
“آب ریخته” درست است یا “آب ریزانده”؟

(برای نامواژگان و گواشان دیگر، کار ساده‌ است، چون مانند کارواژگان دگرگون نمی‌شوند. نمونه وار، ساختار-> سازن، یا گفتاری و نوشتاری-> گوشیک و نویسشیک )

Comments

Dârda bâšim dorost ast.
con kârvâžagân ham godarâ and ham nâgodarâ bâyim dânestan ke andarnegaremân cama ye godarâ ast yâ nâgodarâ.
agar "foruxta" râ nâgodarâ bedânim niyâz-i ba afzudan e kârvâža ye šodan nist.
agar na bâyim goftan "foruxta šoda ast" ke bâ "forušânda šoda ast" barâbar ast.
agar mixvâhim goftan ke âb e rixta konanda dârd; mitavân goftan "âb e rizânda šoda/rixta (bâ cama ye godarâ) šoda".
agar bexvâhim sân e âb râ govâšândan gotan e "âb rixta (bâ cama ye nâgodarâ)/rixta(bâ cama ye godarâ) šoda" dorost ast.

Answer 8

پرسش هشتم،

چگونه واژگانی را که به ایک پایان میابند و واژگانی که به ی پایان میابند را از هم بازدانیم؟ برای نمونه سرسخن این نوشتگ، همکاری گروهیک است. آیا واژگانی که به ایک پایان میابند همه گواش هستند؟ چون همکاری با افزودن ی به نامواژه همکار ساخته می‌شود، بژ همکاری همچنان یک نامواژه است، و گروهی با افزودن ی به نامواژه گروه ساخته می‌شود، بژ گروهی گواش است. آیا شیوه درست بازدانستن همین است؟

Comments

âri, pasvand e -ik evâz govâšsâz ast.
hamân guna ke šâyad bedânid do pasvand e miyânik pârsik "-ih, -ik" andar pârsik "-i,-i" bebuda and. hamkârih > hamkâri.   gruhik > goruhi. in "-i" yâ "-ih" camavâžasâz (esm e manisâz) ast, ne nâmvâžasâz.

badbaxtâna govâš o konešnâkvâža (esm e maful) yaksân and.
âb e rixta (govâš).
âb rixta (konešnâkvâža) šoda ast. yâ âb rixta ast.