برابر واژه [ادبیات]

Question

درود،

آیا به کار بردن سخنوری به جای ادبیات نادرست است؟

از دو نپیگ از روزبه پور دادویه، به سخنوری بزرگ [الادب الکبیر] و سخنوری خرد [الادب الصغیر] نام برده شده است. هرچند می پدیرم که سخنوری، بیشتر با شیوه سخنرانی (oratory)، پیوند دارد و اندر زوان انگلیک هم، واژه literature، از واژه لاتین literatura/litteratura، که با نویسه، نوشتن (و اویاکرن) پیوند دارد، وام ستده شده است. شاید با افزودن پیشوند یا پسوند به ریشه -نویس، بتوانیم برابر فرزامی برای ادبیات ساختن.

Answer 1

آری، هنوز نتوانسته ام برابرواژه-ای فرزام برای ادبیات یافتن.

Comments

mitavânim vâža ye hâhitya?/xâhitya? râ, az sanskrit ud hendig, vâm setadan. payvand e zir râ donbâl konid:

https://en.m.wiktionary.org/wiki/साहित्य#Sanskrit

porsešn e naxost: âtâyanda ye payvand e zir andarbâra ye vâža ye kâr, andar pârsig, ud vâźa ye kârya, andar sanskrit, âyâ mitavânim pâckart e  hâhitya?/xâhitya?, vâža ye hâhit?/xâhit? râ, andarvarzândan? 

bigomân ne am ke âyâ šiva ye afzudan e -ya, andar pâyân e vâžagân e sanskrit, bâzbastag pad baxš e naxost ast yâ ne? 

cun kâr, andar kârya, riša ye kârvâža ast, beež sâhit, andar sâhitya, riša ye kârvâža ne ast, ud âmizešn e स- (sa-) +‎ हित (hita) ast. payvandân e zir râ donbâl konid:

https://en.m.wiktionary.org/wiki/कार्य

https://en.m.wiktionary.org/wiki/सहित#Sanskrit

porsešn e doyom: andar sanskrit, barây e sâxtan e govâš az nâmvâža (andar in nemuna), -ya andar pâyân, pad -yik, tarâdisânda mišavad, ud dranješn e -yik andar pâyân, pâckart e -yayig, basyâr âsântar ast. âyâ mitavânim in šiva ye sâxtan e govâš râ niz, az sanskrit vâm setadan, ud pâckart e  govâš e hâhityayig?/xâhityayig?, govâš e hâhityig?/xâhityig? râ andarvarzândan? payvand e zir râ donbâl konid:

https://en.m.wiktionary.org/wiki/साहित्यिक#Sanskrit

---

برابرواژگان «سخون saxvan/saxan بیلفخند» و «سخونپردازی» و «نوشتگیخ» را به جای «ادبیات» پیش نهم تا کدام درستتر و پدیرفته بواد.

«ساهیت» را نیز پدیرم و گواش آن «ساهیتیک». چون اندر سره پارسیک هند-ی برای نشانه‌دار (یا ونددار) بودن همه ی نامواژگان نیست واژه ی «ساهیت» به همین نگاره تواند اندرورزیدن.

---

spâsmand am. 

porsešn e naxost: cam e vâža ye sâhitya, pad cam e vâžagân e [composition], [connection], [association], ud [unity], nazdig ast. 

andar zovân e englig, [composition] râ, bištar barây e âhangsâzih, yâ neveštan [انشاء], andarvarzânand. 

šâyad gruhvâža ye farzâmtar, barây e sâhitya, [rhetoric composition/ترکیب بلیغ] bâšad. 

âyâ cam e saxvanpardâzih, yâ saxvanâfarinih, bištar pad cam e soxanrânih ud vâxtan, nazdig ne ast, tâ cam e neveštan? 

cam e [literarure] niz, bištar pad cam e [letter] (nevešran) nazdig ast, tâ cam e vâxtan. 

andar rây e man, šâyad cam e vâžagân i, mânand e “kârangnevisih”, “šivânevisih”, “vâžaâmizih”, “vâžaârâyih”, pad cam e vâžagân e [composition], [letter], ud [rhetorics] nazdigtar bâšad.

==================================

porsešn e doyom: abâg juyešn andar [google], engâr [rhetorics], ud [composition], neezumânvâr, yaksân ne and. bigomân ne am, beež pendâram,[composition] râ, bištar bâyim barây e neveštagân e honarig andarvarzândan, ud [rhtorics] râ, bištar barây e serangešnân [مباحثه ها] e farzânig ud hangârešnig. nemunavâr, payvand e zir râ donbâl konid.

[“Composition deals almost exclusively with the written word, while rhetoric refers to persuasion in other contexts as well”]

[“The term "rhetoric" dates back to ancient Greece, where it referred to the study or art of oration, or persuasive public speaking”]

[“In composition courses, students generally learn about various types of nonfiction writing. This may include composition that is intended to be informative and objective, but most compositions will have a rhetorical or persuasive purpose”]

https://www.languagehumanities.org/what-is-the-connection-between-rhetoric-and-composition.htm

pas agar in angâr drost bâšad, ud agar cam e pardâxtan, pad cam e [process] nazdigtar bâšad, šâyad behtar bâšad ke pardâxtan râ, barây e [rhetorics] andarvarzânim, ud ârâstan, yâ vinârdan (gonârdan) râ, barây e [composition]. 

pas šâyad behtar ast vâžagân râ, padinguna dastabandih kardan:

1.

[rhetorics] -> [بلاغت] -> [persuasion/اقناع] -> kârbarešn: farzân ud hangârešn -> [process] -> [argument] -> šivânevisih?, šivâsoxanih?, šivâserangih? šivâpardâzih? padirângovih? padirânnevisih?

2.

[composition] -> [فصاحت] -> [انشاء] -> kârbarešn: âhangsâzih ud nevisandagih e honarig > kârangnevisih?, kârangârâyih?, kârangâmizih? kârangvinârih? kâranggonârih?

3.

[literature] -> sâhitya

==================================

porsešn e seyom: âtâyanda ye sâzan e vâžagân i ke andar sanskrit, abâg “s” âqâzand, ud andar avestâyig ud pahlavig, abâg “h”, yâ “x” âqâzand, âyâ nebâyim sâhitya râ, andar pârsig, hâhitya, yâ xâhitya dranjidan? 

nemunavâr,

soma सोम (sanskrit), ud haoma 𐬵𐬀𐬊𐬨𐬀‎ (avestâyig), sénā सेना (sanskrit), ud haēnā 𐬵𐬀𐬉𐬥𐬁‎ (avestâyig), sūrya सूर्य(sanskrit), ud xvar (pahlavig)

payvandân e zir râ donbâl konid:

https://en.m.wiktionary.org/wiki/सूर्य#Sanskrit

https://en.m.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-Iranian/sáynaH

https://en.m.wiktionary.org/wiki/सोम#Sanskrit

---

بیگمان نه ام که آیا همه ی واژگان-ی که اندر سنسکریت با «س» آغازیده اند بایند ناچارانه اندر پارسیک با «ه،خ» باشند یا نه.

واژه ی «نوشتگیخ» برای ادبیات تا چه اندازه درست نماید؟

---

engâr  vâža ye [ادبیات], andar pârsig, vižavâr, pas az âfand e mardom e arabig andar sada ye haftom e tarsâyigân, dânešnân i gunâgun râ, mifravandad, mânand e dânešnân e zir

[صرف، نحو، معانی، بیان، 

بدیع، عروض، قافیه، 

قوانین خط، قوانین قرائت، 

اشتقاق، انشاء]

bigomân ne am ke âyâ neveštagix, hama ye in camân râ mifravandad yâ ne.

---

ادبیات را بیشتر به چمه ی امروزیک آن گوم.

---

šâyad cam e neveštagix, pad cam e vâža i mânand e [corpus/مجموعه نوشته ها درباره یک موضوع خاص] nazdigtar bâšad. barx i karatân, andar zovân e englig niz, vâžagân e [literature] ud [corpus] râ, pâckart e [ادبیات], pad cam e [مجموعهنوشته ها درباره یک موضوع خاص], andarvarzânand.

âtâyanda az vâžanâmag e [webster]:

[corpus]:

[3a : all the writings or works of a particular kind or on a particular subject

especially : the complete works of an author

b : a collection or body of knowledge or evidence

especially : a collection of recorded utterances used as a basis for the descriptive analysis of a language]

[literature]:

[b : the body of writings on a particular subject

//scientific literature]