ناهمسانی میان نشانه های بیشال(جمع) چیستند؟(ان)(ها)

Question

درود، روزگارتان خوش و خرم باد

میان نشانه های بیشال(جمع) در پارسی ناهمسانی های  هست

نشانه ی (ان) مانند جوانان، مردان، زنان و...

این نشانه باید تنها برای وَجْدمَندان(موجودات) بکار رود.

نشانه ی (ها) مانند برگ ها، نسک ها، همسان ها و...

این نشانه باید برای دیگر واژگان بکار رود.

 

نشانه ی (گان) مانند واژگان، ستارگان، مردگان و...

این نشانه در اسل برای جَمئیدن(جمع) نبوده و تنها یک پسوند است که گاهی برای جمئیدن میبهرند.

نکته های افزودنی:

بیشال: بیش(بیشتر، جمئ) + ال(پسوند نامواژساز)

وجدمند: وجد(وچت، زندگی، زنده) + مند(پسوند دارایی)

ریشه سه تکواژی وجد در اربی از وچت در زبان پارسی میانه برگرفته شده.

Answer 1

راستش را بخواهید به هیچ وجه نابسامانی در نشانگان جمع وجود ندارد.

از زمانهای گذشته تا کنون نشانه جمع «ان» بوده و ربطی به جاندار(موجود) بودن یا نبودن نداشته و امروزه هم ندارد همه‌ی واژگان را با «ان» جمع میبسته اند. 

واژگانی مانند پرندگان یا ستارگان در اصل اینگونه بوده اند: ستارگ +ان(جمع) / پرندگ+ان(جمع) .

این «گ» جزیی از خود واژگان بوده و در اصل برمیگردد به صورت کهن این واژگان در پارسی پهلوی که در اثر ساده شدن فارسی افتاده اند اما هنگام جمع شدن با «ان» این گ باز میگردد.

در مورد جمع با «ها» در گذشته به گونه «ایها» بوده و کاربردی قیدی داشته که به گذشت زمان از حالت قید به نشانه‌ی جمع  تبدیل شده است.

*** برابر «بیشال» به نظرم برای جمع خوب مینماید.

Comments

درود اهورا بر شما و روان پاکتان

سپاسگزارم از دانش و آموزش شما

---

چمه ی بنیادیک «بیش» زیادتر، بیشتر است. هنوز درستانه نگزیریده ام که «بیش» اندر سره پارسیک چمه ی «زیاد» را دارده باشد یا «زیادتر».

ما شمار واژه ی تک (مفرد) را «افزاییم». شاید «افزونال» یا «افزون» با پسوند-ی دیگر برابرواژه-ای بهتر برای «جمع» باشد.

هنوز برابرواژه-ای درست برای «جمع بستن» نداریم.