جای همی- در افعال دو بخشی

Question

drud,

âyâ hami- râ, andar kârvâžagân e dobaxšig (nâmvâža yâ govâš + kârvâža ye kardan), bâyim andar âqâz e kârvâža andarvarzândan, yâ andar miyân e kârvâža?

nemunavâr, kodâm gozina drost ast?

1. âbâd hamikardand, axm hamikardand, ârd hamikardand, âzâd hamikardand, âsyâb hamikardand

2. hami âbâd kardand, hami axm kardand, hami ârd kardand, hami âzâd kardand, hami âsyâb kardand

Answer 1

مدل دوم درست است که پیش از بخش نخست بیاید اما گونه‌ی یکم هم نادرست نیست اما بهتر است به کار نرود:

گذشته پیاپی : همی اَخم کردم(همی اَخمیدم)

                     همی‌آباد کردم.

............................................

نکته:

گونه‌ی «پیاپی» امروزه از میان رفته و دیسه امروزی آن از «همی» به گونه «هِی» در برخی از گویشهای پارسی تبدیل شده است و در گویش استاندارد پارسی هم که کلا از بین رفته و دیگر بکار نمیرود.

در برخی گویش‌ها  این ساختار به گونه‌ی زیر به کار میرود:

 همی رفتم ====> هِی میرفتم/ هِی رفتم

 همی خوردم ===⟩ هِی میخوردم/ هِی خوردم

Comments

spâsmand am. agar andarbâra ye kârvâžagân e dobaxšig, yâ candbaxšig, ud šiva ye bâzdânestan e pišvand, az govâš, yâ nâmvâža, andar âqâz e kârvâža, bonxân i  barây e âmuzešn e bištar mišnâsid, xvâhešnmand am benevisid. juyešn andar [Google], andar in bâra, barây e man, kam i gomrâh konanda bud.

---

شوربختانه کتابی که فعلهای دوبخشی را به گونه ویژه مورد پژوهش قرار داده باشد نمیشناسم(اگر باشد هم آگاهی ندارم) 

دانسته‌های من هم در این زمینه برگرفته از رشته تحصیلی و یا خواندن کتابها، مقالات اینترنتی یا مصاحبه‌های متفاوت است (همین منابع هم که من خوانده‌ام در برخی موارد در تضاد همدیگر بوده‌اند و در کل آشفته بازاریست)

اگر منبعی یافتم با شما همرسانی خواهم کرد.

Answer 2

اگر کارواژه پیشوند دارد بهتر است پیشوند آن جدا نباشد. درست این است که «همی» پیش از کارواژه به‌آيد. چون آباد اندر آباد کردن گواش است و پیشوند کارواژه نیست «همی» پس از آن آید. «همی» نتواند میان کارواژه و پیشوند آن آمدن. همی نیز اندر پارسیک نو پیشوند ببوده است و باید به کارواژه بپیوندد.

«همی» گونه درست و کهن «می» است. نیز بینیم که «می» بیشتر به کارواژه چسبد و کمتر از آن دور است.

همیبرگیرم، نه همی برگیرم و نه برهمیگیرم/ بر همی گیرم

همیروند، نه همی روند

اخم همیکند، نه همی اخم کند

اندر سره پارسیک «می» را ستریم و نه‌اندرورزانیم. چون یک چمه ندارد و گونه ی درست آن «همی» است و نیز درستانه آن را نه‌اندرورزانیم.

Comments

اگر این دو، یک-ی نه اند پس ریشه ی «می» چیست ؟

---

آری

---

باید به دنبال ریشه‌یابی آن در زبان پارسی‌میانه و پارتی باشید.

خود من تخصصی در این زبانها ندارم نمی‌توانم راهنمایی و کمک کنم، از زبانشناسان بهره بجویید.

این نگاره که میگذارم از کتاب زبان پهلوی: ژاله آموزگار/احمد تفضلی است امیدوارم کمک کننده باشد.

اما به آن تکیه نکنید و از متخصصی کمک بگیرید.

---

 اینجا نیز پنداری «همی» و «می» از یک ریشه hamee دانسته ببوده اند.

---

در این مورد دیدگاهی ندارم.

بهتر است از زبانشناسی مسلط به پارسی میانه کمک بگیرید.