به رای و باور شما کدام شیوه ی نویسش واژه ی «بیسیمچیها» و دیگر آمیخته واژگان مانند آن درست است و باید درست باشد؟ (نگرسنجی)

Question

به رای و باور شما کدام شیوه ی نویسش واژه ی «بیسیمچیها» درست است و باید درست باشد؟

اندر سره پارسیک هر واژه یک پاره بیشتر نباید باشد اینپدیژگ (بنابرین) اواز«بیسیمچیها» درست است.

اگرچه پارسیک سره باید با نویسمان-ی جز نویسمان اربیک نوشته ببود.

گزینه ها:

بیسیمچی‌ها (0 تراز)

بی‌سیم‌چی‌ها (1 تراز, 25%)

بیسیمچیها (2 تراز, 50%)

بی‌سیمچیها (0 تراز)

بی‌سیم‌چیها (0 تراز)

بیسیم‌چیها (1 تراز, 25%)

Answer 1

همه ی‌‌ه شکل‌ها ی‌ه نوشته شده، از نظر ه فنني درست اند، زيرا، همه ی‌ه آن‌ها در نرمـَفزار یکسان شناخته مي شوند، وة نزديک‌نويسي یا پیوسته‌نويسي، یا آميخته اي از اين دو اند، امما از ديد زيباشناختي، "بي‌سيم‌چي‌ها" بهتر است.

"بي‌سيم‌چي‌ها" چوْن رویهم یک واژه است، هر گونه جدانويسي یک یا چند پاره از آن [بي سيمجيها"، یا "بيسيمجي ها"] نادرست است.  

Comments

اواز یک گونه باید درست باشد نه چند تا. هر چه گونگان بیشتر باشند کارمان دشخوارتر خواهد بودن.

---

 ВОСПУҲР  ه گرامي،

شما درست مي گوئيد؛ امما، اينجا سخن از آوا [phone] نيست، سخن از واژه است.

تعريف ه واژه: واژه یک یکا ی‌ه معنائي-ست، که دارا ی‌ه یک تکيه است، که هميشه بر بخش ه پایاني ی‌ه آن مي نشيند، وة از ديد ه آوائي، نحوي، املائي (نة ريختي) مستقلل است، وة در جمله تنها یک نقش ه دستوري را نماینده‌گي مي کند.

 

نوشتار باید تا آنجا که شدني-ست به گفتار نزديک باشد، وة در رایانه قابل‌ه‌شناسائي. پس:

وخت ي از نوشتن ه واژه سخن مي گوئيم همه ی‌ه واجها ی‌ه آن باید در کنار ه هم نوشته شوند، خاه چسپيده، خاه ناچسپيده. بر اين پایه، بيسيمچيها، بي‌سيمچيها، بي‌سيم‌چيها، بي‌سيم‌چي‌ها، وة هر شکل ه ديگري که واج‌ها را در کنار ه هم داشته باشد – بر پایه ی‌ه تعريف ه واژه - درست است. حتتا، مِهديس‌نويسي (ب‌ي‌س‌ي‌م‌چ‌ي‌ه‌ا) هم، از ديد ه فنني درست است.

البتته، بحث ه زيباشناختي وة بهخاني ما را وا مي دارد که بهترين ديسه ی‌ه ممکن را، از ميیان ه اين گزينه‌ها، انتخاب کنيم. 

---

گفته با نوشته یکی نیست. ما باید یک درنجش (تلفظ) سنجه‌مند یا سنجه‌ایک (معیار) دارده باشیم. میشاید اندر هر جایگاه-ی ما نه اواز واژگان بیک سهمانان (جملات) را نیز به گونه-ای دیگر بر زبان آوریم. اگر این گونه باشد ناچار ایم چند درنجش سنجه‌مند دارده باشیم. نویسش ما نیز ناچارانه چند گونه خواهد بودن. یک گونه نویسش سنجه‌مند اندر کنار یک گونه درنجش سنجه‌مند که به هم نزدیک اند باید بودن.

نمونه‌وار ما «هیچ جا» را ناچارانه هیججا میدرنجیم (تلفظ). و این نویسش «هیچ» را به «هیج» دگرگون نمیکند.

دیگر این که پیشنهه ی من این است که خود را با کوشش برای بهتر و درستتر کردن نویسمان اربیک به رنج مَاَفکنید. سالان است که این کوشش را کنار نهاده ام. ما به نویسمان-ی نو نیازمند ایم چه بر شالده ی نویسمان اربیک باشد چه لاتین یا هر نویسمان-ی دیگر.

یک واژه چند نویسه دارد که با واج یکی نیست. چون واکگان که واج اند، اندر نویسمان اربیک بوندکانه نشان داده نببوند.

---

 

«گفته با نوشته یکی نیست.».

پاسخ: من هم چنين ادعا اي نة کرده ام. بل که، گفته ام: «نوشتار باید تا آنجا که شدني-ست به گفتار نزديک باشد، وة در رایانه قابل‌ه‌شناسائي.».

 

«ما باید یک درنجش (تلفظ) سنجه‌مند یا سنجه‌ایک (معیار) دارده باشیم.».

پاسخ: زبان ه فارسي این سنجه را به ما داده است. باید آن را به کار گيريم.

هر واژه، از ديد ه واژه‌گاني یا واژه‌نامه‌اي واگوئي ی‌ه یگانه اي دارد، زيرا هر "واژه دارا ی‌ه یک تکيه است، که هميشه بر بخش ه پایاني ی‌ه آن مي نشيند".

 

«میشاید اندر هر جایگاه-ی ما نه اواز واژگان بیک سهمانان (جملات) را نیز به گونه-ای دیگر بر زبان آوریم. اگر این گونه باشد ناچار ایم چند درنجش سنجه‌مند دارده باشیم. نویسش ما نیز ناچارانه چند گونه خواهد بودن. یک گونه نویسش سنجه‌مند اندر کنار یک گونه درنجش سنجه‌مند که به هم نزدیک اند باید بودن.».

پاسخ: من منظور شما را متوججه نة شدم.

امما، جمله اگر خبری (گزاره‌اي) باشد، آهنگ ه جمله یکنواخت است، وة افت‌ۏخيز ي نة دارد؛ پس، تلفظ ‌ه هر واژه، در آن گزاره، همان است که در تعريف ه واژه آمده است، یعني، تیکه در هجا ی‌ه پایاني پديدار مي شود. اگر جمله گزاره‌ای نة باشد، آن گاه،جمله دارا ی‌ه آهنگ (intonation) است، وة ما با تکیه ی‌ه جمله (sentence stress) روبه‌رو ايم:

          - جمشيد در دانشگاه پذيرفته شد.         اخباري (گزارشي)

          - جمشيد در دانشگاه پذيرفته شد؟         پرسشي

- جمشيد در دانشگاه پذيرفته شد!         تعججبي

در جمله‌ها ی‌ه دوم و سوم هر کدام از  واژه‌ها یا گروه ه واژه‌ها ی‌ه "جمشيد"، "دانشگاه" وة "پذيرفته شد" مي توانند برجسته شوند. اين برجسته‌گی، چون از تکیه در واژه نيرومندتر است، آن را سرکوب (supress) مي کند، و تکیه، در آن واژه، به چشم (به گوش) نة مي آید.

 

 

«نمونه‌وار ما «هیچ جا» را ناچارانه هیججا میدرنجیم (تلفظ). و این نویسش «هیچ» را به «هیج» دگرگون نمیکند.».

پاسخ: بهتر است زبان ه گفتاری (محاوره‌ای) را با زبان ه استانده (استاندارد) درهم نة ی-ـاميزيم. اگر چُنين باشد، همين دبيره ی‌ه هُزوارشگونه ی‌ه کنوني برا ی‌ه آن بسنده است، زيرا، مي توانیم معیار به نویسيم، و با هر گویش ه دلخاهـ ي به خانيم. نویسش وُ خانش ه واژه ی‌ه "هيج" "هيچ" است، و نة هيچ چيز ه ديگري.

 

«دیگر این که پیشنهه ی من این است که خود را با کوشش برای بهتر و درستتر کردن نویسمان اربیک به رنج مَاَفکنید. سالان است که این کوشش را کنار نهاده ام. ما به نویسمان-ی نو نیازمند ایم چه بر شالده ی نویسمان اربیک باشد چه لاتین یا هر نویسمان-ی دیگر.».

پاسخ: من با دگرگوني یه دبيره مشکل ي نة دارم، امما ترجيح مي دهم، همزمان، خطط ه کنوني را بهسازي کنيم، به دو شوند:

- از ديد ه کنشگرائي (pragmatism)، دگرسازي ه خطط شدني نيست، زيرا، اي کار، پيش از هر چيز، به اراده اي سيیاسي نيیاز دارد، که نيست.

- با بهگرداني ی‌ه دبيره ی‌ه کنوني راه برا ی‌ه دگرگوني ی‌ه آن هموارتر مي شود، وة یا دست‌ه‌کم، داشتن ه دبيره اي کمکي دست‌یافتني‌تر مي شود.

 

«یک واژه چند نویسه دارد که با واج یکی نیست. چون واکگان که واج اند، اندر نویسمان اربیک بوندکانه نشان داده نببوند.».

پاسخ: "نویسه" را اگر برابر ه با «character» به گيريم، به هر نشانه در نوشتار گفته مي شود. به گفته ی‌ه ديگر، (.، ؛، :، ؟، >، ^، ...) همه نويسه اند. "واج" یا "وات" را اگر به جا ی‌ه «حرف» یا «letter» به گيرم دربرگيرنده ی‌ه واکه وة همخان است.

شما مي گوئيد که، واکه‌ها [ی‌ه کوتاه] در خطط ه عربي نشان داده نة مي شود.

درست است. وة لي،

نخست اين که، اين خطط تنها عربي نيست، بل که خطط ه فارسي هم هست، چه آن را به پسنديم، و چه آن را دورريخنني به دانيم. تا زمان ي که جایگزين ي برا ی‌ه آن پيدا نة شده است، باید با آن کار کنيم. درست همان کار ي که من و شما هم اکنون مي کنيم.

دوم اين که، اين ابزار اکنون در اختيیار ه ما-ست، باید به بهترين روی از آن بهره‌برداري کنيم.

پس، بهتر است آن را به گونه‌اي بهگرداني کنيم؛ کاستيها ی‌ه آن را، تا مي شود، به زدائيم؛ تا آنجا که، توده ی‌ه مردم رميده نة شوند، وة آن را به پذيرند، وة با واکنش ه تند ه سررشته‌داران و اديبان هم روبه‌رو نة شويم.

 

برا ی‌ه نمونه، بخش ه پایاني ی‌ه گفته ی‌ه شما را به گونه ی‌ه بهسازي‌شده، در زير، بازنويسي مي کنم:

 («یک واژه چند نویسه دارد که با واج یکی نیست. چون واکگان که واج اند، اندر نویسمان اربیک بوندکانه نشان داده نببوند..»

«یـِک واژه چـَند نـِويسه دارةد که با واج یـِکي نيست. چوْن واکه‌گان که واج اند، اةندةر نـِويسمان ه اةرةبيک بـُوةندةکانه نـِشان داده نة به بـُوةند.).

مي بينيد که، همه ی‌ه واژه‌ها صددرصد آوانگاري شده اند.

 

پيشنهاد:

اگر دوست داريد اين گفت‌وْگو ادامه داشته باشد، بهتر است هر بار یک پرسمان واکاوي شود، تا نتيجه ی‌ه بهتري گرفته شود.

 

برا ی‌ه آگاهي ی‌ه بيشتر از ديدگاهها ی‌ه من جُستار ه "بهسازي به جا ی‌ه دگرگوني" در تارنما ی‌ه ويرگول را به بينيد.

 

سخن ي با سردبير ه گرامي:

از من خاسته بوديد که در اين تارنما بيشتر به نويسم. از بخت ه بد، در اين اينجا جا اي برا ی‌ه نوشتن ه جُستار پيش‌بيني نة شده است. پيشنهاد ه شما چي-ست؟

---

درود بر شما

نخست از شما سپاسگزاری می کنم . شما می توانید در همین انجمن با زدن گزینه ی "آغاز گفتمان/پرسش" جستارهای خود را بنگارید و یا جستارهای خود را از اینجا برای ما بفرستید . پیشنهاد من گزینه ی نخست است .

---

نببوند nebebavand

میتوانید اندر «آغاز گفتمان/پرسش» برای دگرگونی یا جایگزینی ی نویسمان یک نگرسنجی بسازید.

aešma و dâhâe را با نویسمان اربیک آوانویسی بکنید.

نویسگان نویسمان اربیک بیش از یک آوا یا واج را نشان میدهند و باید هر نویسه اواز یک واج را بنمایاند.

من میپندارم تا هنگام-ی که نگاره ی نویسمان اربیک و نویسگان آن دگرگون نببوده اند، این نویسمان نام-ی جز «اربیک» ندارد.

نمونه‌وار نویسمانان دیندبیره و هامدبیره یا پهلویک با این که بر شالده ی نویسمان آرامیک اند، بژ چون دگرگون ببوده اند، دیگر نام آرامیک را ندارند.

---

سپاس ار راستگرداني  شما.

 (aešma و dâhâe) را با دبيره یه بهسازي‌شده ی‌ه کامل - بر پایه ی‌ه خطط ه پيشنهادي ي‌ه من – (خطط ه نهائي، باید از سو ی‌ه نهادها ی‌ه رسمي، مانند ه فرهنگستان، اعلام شَوَد.)، چُنين مي توان نوشت: (ئةئشمة - داهائه). همين واژه ی‌ه (nebebavand) را به بينيد؛ اگر آن را با دبيره ي‌ه بازسازيشوندا مي نوشتيم مي شد "نه‌به‌بةوةند" یا "نه به بةوةند". وة من آن را درست مي خاندم.

اين که برخ ي، حرفها ی‌ه عربي چند آوا را نماینده‌گي مي کنند بر کس ي پوشيده نيست. به همين برهان، من بر اين باور ام که، باید بهسازي شوند.

دعوا رو ی‌ه نام دبيره کمک ي به بهبود ه نوشتار نة مي کند. خط پارسي، اکنون هم خط ه پارسي-ست، گر چه، ممکن است خاستگاه ه آن با عربي یکي باشد.

---

برای «ی» و «و» مجهول یا کشیده چه اندیشیده اید؟

اگر میخواستم کار-ی برای بهتر ببودن نویسمان بکنم همه نشانگان زیر و زبر را میستردم و به نویسه ی «ه» اواز آوا ی «h» را میدادم.

نیز نگاه-ی بکنید به این

---

در فارسي ی‌ه استانده یا معیار اين دو واج نه داريم، گر چه در افعانستان و تاجيکستان، نة تنها اين دو، که واکه‌ها ی‌ه ديگر ي نيز وجود دارند.

آوردن ه نويسه ی‌ه بيشتر مشکل ي نيست. برا ی‌ه نمونه "ۊ، وٍ، وُ، ..."، اگر نيیاز باشد.

شاید، برا ی‌ه نوشتن ه گویش‌ها ی‌ه پيشين ه دري، وة بومي لازم هم باشد. حتتا، اگر پارسي لاتين‌نويسي هم شود، توًليد ه چند نويسه ی‌ه افزوده، برا ی‌ه نمایش ه حرف‌ها ی‌ه عربي، هم بي‌هوده نيست. مثلن Ç برا ی‌ه "ث"، Ş برا ی‌ه "ص"، Đ برای ه "ذ"، ....

برا ی‌ه گویشها ی‌ه افغانستاني و تاجيکستاني (همانند ه کردي) نويسه ی‌ه "ه /ـه" مي تواند برا ی‌ه آوا ی‌ه /a/ به کار رود، که کاربرد ه فراوانتر ي دارد. در پارسي ی‌ه استانده، من آن را برا ی‌ه آوا ی‌ه /e/ پيشنهاد داده ام، زيرا بيشتر ه "ه/ـه"، در پایان ه واژه‌ها، e خانده مي شود نة a.

پيشنهادها مي تواند به شمار ه پارسيگویان گوناگون باشد. آن چه اکنون نيیازمند ه آن ايم، اين است که جنبش ي برا ی‌ه کاراترکردن ه خطط ه پارسي آغاز شود. متوليیان زبان، هم، پس از احساس ه نيیاز است، وارد ه گود مي شوند، و دست به استانده‌سازي مي زنند.

"اين" را ديدم. پيشنهاد ي-ست بخردانه. امما چهره ی‌ه خط را چُنان تغییر مي دهد، که عوض‌کردن ه آن با دبيره اي ديگر به‌صرفه‌تر خاهد بود. حذف ه نقطه‌ها و نشانه‌ها ی‌ه دست‌وْپاگير به‌جا-ست. اين کار باید، از سو ی‌ه گرافيک‌کاران دنبال شود. 

Answer 2

کدام نویسمان را میشناسید که اندر آن وندان و نشانه ی جمع مانند تکه یا پاره-ای جدا نوشته ببوند؟

Answer 3

درود 

نکته نخست این نوشتار اربی نیست وانگه پارسیست.

نکته دوم اگر نوشتار واژگان به هم چسبیده باشند بهتر است زیرا ذهن مردم با وند کردن واژگان آمیخته میشود و چون زبان پارسی زبانی وندی است این سودمند و بهتر خواهد بود.